Згурата од Топилница во Велес се уште еден од најсериозните проблеми за животната средина
МСУ – Скопје започна со реализaција на проектот „Пејзаж на вознемиреност“ (култура и уметност за идното коегзистирање со еколошките кризи и климатски промени).
Дел од тимот на МСУ заедно со локалните активисти беа во посета на Велес и тоа на Езеро Младост, Топилницата и во Градскиот Парк, а потоа одржаа и работилница, каде ги сумираа впечатоците.
Депонијата со згура (отпад при топење руда) на Топилница во Велес се уште е еден од најсериозните проблеми за животната средина, не само во Велес, туку и во целата држава и регионот. За важноста на решавањето на прашањето со Црниот рид апелираат со години локалната велешка организација „Вила Зора“ но се уште прашањето останува нерешено. Црниот рид, во кој се проценува дека има над 1,8 милиони тони отпад, сѐ уште стои, и зафаќа простор од 33.000 кубни метри и проценето е дека има околу 10 проценти цинк, еден процент олово како и други опасни метали како кадмиум, бакар, арсен, индиум, талиум.
Тимот на МСУ, заедно со локални активисти се уверија за сериозноста од последиците на Топилницата Велес, кои не се решени со нејзиното затворање. Тихомир Топузовски (раководител на проектот) Ивана Васева (кураторка) Кирил Арсовски (биолог и еколог) Денис Сарагиновски и Слободанка Стевчевска (ОПА, уметнички колектив) Ивана Мирчевска (уметницa) Дарко Алексовски (уметник), Зорица Зафировска (уметница) како и членови на Еколошко друштво од Велес „Вила Зора“, разговараа за можни соработки, користење на уметнички пристапи и методлогии преку кои ќе се влијае до засегнатите институции за итно решавање со овој ургентен проблем.
Оваа активност е дел од проектот „Пејзаж на вознемиреност“ (култура и уметност за идното коегзистирање со еколошките кризи и климатски промени) кој се однесува на климатските состојби и еколошки предизвици, кои генерираат ургентни состојби преку екстремните временски услови, губење на биодиверзитетот, девастираната животна средина, неконтролирани траектории на експлотација на основните ресурси, како водата и воздухот, глобален раст и несакани миграции.
Основната цел на проектот е да создаде услови за квалитетна размена на знаења, соработки, едукација и уметничка продукција, преку која уметниците, истражувачите, еколозите, активистите и граѓаните во Македонија ќе се ангажираат во однос на животната средина и климатските промени. Проектот е целосно финансиран од ФООМ (Фондацијата Отворено општество – Македонија).
Во претстојниот период, проектот продолжува со серии работилници во Скопје, Битола и Преспа.
Библиотеката на МСУ-Скопје е збогатена за уште еден значаен домашен наслов, а тоа е публикацијата насловена „ЗБОРУВА АКТО! 2006-2020“ / AKTO SPEAKING! 2006-2020, на македонски и англиски јазик, посветена на фестивалот АКТО, кој ја афирмира независната култура.
Промоцијата се одржа во Музејот на современа уметност на 29 октомври 2022 година, а промотори беа Елизабета Шелева, Биљана Тануровска – Ќулавковски и Владимир Јанчевски.
Публикацијата „ЗБОРУВА АКТО! 2006-2020“ која ја објави Факултет за работи што не се учат – ФРУ, од уредниците Филип Јовановски и Ивана Васева е замислена како еден вид архива во форма на книга. И покрај нејзиниот обем, на 700 страници и огромен визуелен материјал, таа не претендира да биде конечната архива или заокружен поглед за АКТО. Оваа публикација е визуелен, личен и политички есеј за тоа што е АКТО, како и за условите во кои е создаван АКТО, како документ што постојано треба да потсетува на значењето на архивирањето.
Директорката на МСУ-Скопје, Мира Гаќина заедно со Јованка Попова и Благоја Варошанец, куратори од музејот, учествува на годишната конференција организирана од Меѓународната мрежа на Музеи и колекции за современа уметност CIMAM, која оваа година се одржува на Палма де Мајорка, Шпанија. На свеченото отворање говор за важноста на музеите и нивното влијание врз промените во општеството одржа и кралот на Шпанија, Филип VI.
На една од најрепрезентативните онлајн платформи за современа уметност e-flux излезе објава за претстојната голема изложба во МСУ – Скопје „Сè што ни е заедничко“ / “Sa so si amenge jekhethane”.
Изложбата се организира во рамки на 14. Европско номадско биенале за современа уметност – Манифеста и ќе биде отворена во Музејот на современата уметност – Скопје на 8 ноември.
Куратори на изложбата се Мустафа Асан, Мо Диенер, Мира Гаќина и Јованка Попова.
Музејот на современата уметност – Скопје e партнерскa институција со Manifesta Biennial
Веста објавена на: e-flux.com/announcements/
Насловна илустрација: Дилејн Ле Бас, Универзална декларација за човековите права, 2013, комбинирана техника, боја, молив, рачно украсување на платно, 285х150см
Фотокредит: Alexander Christie, со дозвола на уметницата и Yamamoto Keiko Rochaix Gallery
Холандскиот визуелен уметник Јонас Стаал (Jonas Staal) и рускиот колектив од уметници, критичари, филозофи и писатели „Ч‘то делат“ (Што да се прави?) подарија уметнички дела на Музејот на современата уметност – Скопје, така што, уметничката колекција на музејот е збогатена со уште неколку значајни дела од реномирани светски уметници.
Уметникот Јонас Стал ја подари својата инсталација „Нови Сојузи“ (New Unions 2016 – 2019), која е дел од изложбата „Сѐ што ни е заедничко“ курирана од Мира Гаќина и Јованка Попова.
Рускиот колектив „Ч‘то делат“ го подарија нивното видео „Becoming With the Museum“ за идната постојана поставка на МСУ. Ова видео беше продуцирано од „Контрапункт“ и развиено преку перформанс во рамки на „Крик фестивалот“, кој во 2017 година се одржа во МСУ.
„Светски познатите уметници се свесни за значењето на нашиот музеј, затоа и донираат свои дела. Музејот на современата уметност – Скопје е симбол на солидарноста на некогашно солидарно Скопје. По катастрофалниот земјотрес 1963 година, се разбуди светската солидарност, не само во материјална помош за срушеното Скопје, туку и за подигнување на духот на настраданите. Многу светски реномирани уметници донираа свои дела во тоа време. Така почна и да се создава уметничката колекција на музејот. Денес, МСУ располага со богата уметничка колекција… од Пикасо, преку Калдер, Џаспер Џоунс, до Вазарели и многу други. Тој тренд интензивираше последниов период.“ вели директорката на МСУ – Скопје, Мира Гаќина.
Инсталацијата „Нови сојузи“ од Стаал е уметничка и политичка кампања, чија појдовна точка е тековната политичка, економска, хуманитарна и еколошка криза во Европа со цел да ги здружи претставниците на трансдемократските движења и организации за да предложи сценарија за некои нови идни сојузи. Воопшто, делата на Стаал се однесуваат на врската помеѓу уметноста, пропагандата и демократијата и се изложувани во Музејот Stedelijk во Амстердам, M_HKA во Антверпен, Музејот модерна во Стокхолм и Уметничкиот центар Nam June Paik во Сеул, како и 7 Берлинско биенале, 31 биенале во Сао Паоло и 12 биенале во Тајпеј.
Подареното видео од рускиот колектив го документира процесот во кој „Что Делат“ работат со група млади уметници и создаваат перформанс, кој го прикажува односот на учесниците со избраните уметнички дела од колекцијата на МСУ. Делото го поврзува макронаративот на различните уметнички дела (кога и како се создаваат, нивното општествено значење) со микронаративот на секој изведувач, кој преку своето тело и лирски текст го објаснува односот со избраното делото. Делото е освежувачко мапирање на музејот и историјата на младата генерација што го активира трансформативниот потенцијал на музејот. Колективот „Что делат“ (Што да се прави?) има за цел да ги спои политичката теорија, уметноста и активизмот. „Что делат“ се залагаат за еднаквост на сите луѓе, борејќи се против различните форми на патријахатот, хомофобијата и родовата нееднаквост. Своите идеи ги пренесуваат преку: филм, театарски претстави, радио програми, мурали, јавни кампањи и семинари.
Рускиот колектив има соработувано со Документа 12 во Касел во 2007 година, 11-то издание на Биеналето Гвангжу во 2016 година, Програма за практика на Гараж Музејот во Москва во 2017 година…. И имаат изложувано на многу светски биеналиња, уметнички галерии и музеи низ светот како во Шангај, Москва, Мексико Сити, Берлин, Сан Паоло, Ливерпул, Њујорк, Лондон, Љубљана и др.
Горе: Ч‘то делат, Растење со музејот, перформанс 2017
Насловната фотографија: Јонас Стал, Нови сојузи 2016-2019
Разгледување на изложбените простори низ изложбата Гледај, тука сум без простор, од 2021 г., поставена во Галериите 1, 2, 3 и музејската кино сала.
Изложбата Гледај, тука сум без простор го претставува тематскиот избор на кураторките на МСУ, Мира Гаќина и Јованка Попова, од Уметничката збирка на Дојче Телеком со дела од најрепрезентативните уметници од Југоисточна Европа и е реализирана од 29. септември до 21. ноември, 2021 година. Повеќе за Гледај тука сум без простор
Директорката на Музејот на современата уметност- Скопје, Мира Гаќина, заедно со тим куратори е во работна посета на музејот Кунстхале во Виена, каде со тамошниот стручен тим работат на подготовки за претстојната голема изложба со која ќе се претстави нашиот Музеј во почетокот на следната година во престижниот простор на Кунстхале.
Во март 2023 година во срцето на Виена, во Кунстхале (кој е дел од Музеум Квартиер) на 1.000 метри квадратни ќе биде претставена селекција на дела од вредната уметничка колекција на МСУ. Тоа значи дека во една од најпосетуваните европски метрополи, преку ново читање, ќе биде афирмирана драгоцената збирка на нашиот Музеј.
„Во Kunsthalle Виена имаме неколку работни средби на кои разговараме за овој амбициозен проект. Кураторскиот тим на оваа важна институција и неколку меѓународно признаени уметници, претходно веќе беа во МСУ – Скопје, каде почнавме да ја правиме селекцијата, за тоа, кои од значајните дела на нашата колекција ќе бидат изложени следната година во Кунстхале на простор од преку 1000 метри квадратни. Тоа значи дека во една од европските метрополи, преку ново читање, ќе ги афирмираме и нашата драгоцена збирка и градот Скопје“, вели Гаќина.
Концептот предвидува 8 меѓународни уметници да направат своја селекција од колекцијата и да ја осмислат поставката со која ќе воспостават дијалог помеѓу овие дела и нивната работа. Идејата е да се види како денес уметниците ја доживуваат оваа збирка настаната преку уметничката солидарност.
Доделена наградата „Најуспешен автор и дело“ на 13.Меѓународно биенале на млади уметници Жири комисијата во состав: Ива Димовски (историчарка на уметноста), Велимир Жерновски (ликовен уметник) и Јане Чаловски (ликовен уметник), едногласно одлучија наградата „Најуспешен автор и дело“ на 13.Меѓународно биенале на млади уметници – „Страст за лутање“, во организација на Музејот на современа уметност – Скопје, рамноправно да ја доделат на следните автори: Наташа Неделкова (Македонија), за делото насловено „Ткива на идентитет“, видео, 2020; Дарко Алексовски (Македонија), за делото „“Never Not in Love/Никогаш незаљубен“,просторна и видео инсталација, 2019 и Дритон Селмани (Косово), за скулптурата „But No But (or vice versa) / Ама нема ама (или обратно)“, 2019.
За првпат наградата, која се состои од самостојна изложба во Музејот на современата уметност – Скопје, се доделува на тројца автори и дела, кои жири комисијата ги доживеа за најубедливи достигнувања претставени на биеналето.Истовремено со оваа одлука се потенцира и потребата од поголема изложбена застапеност на младите автори во музеите, поддршка во развојот на нивната уметничка пракса и потенцирање на потребата за уште посуштинско и критичко промислување на темите, кои овие автори во овој момент се подготвени да ги отворат и споделат со публиката.
Земајќи го ова предвид, жирито им честита на сите учесници на годинашната изложба и го потенцира високото ниво на продукција и концепциска релевантност кај изложените дела. Исто така, жирито сака да ја потенцира суштинската поврзаност на концептот „Страст за лутање“ (под кураторство на Артан Садику, Јованка Попова, Благоја Варошанец и Ива Димовски) со ефектниот модел на локациска дисперзија на биеналето со што се анимираат нови можности за презентација на делата и анимација на публиката. Наградените автори ќе имаат можност да остварат самостојна изложба во Музејот на современата уметност – Скопје во 2022 година, со средства што ќе бидат обезбедени од годишната програма на Министерство за култура на Република Северна Македонија.
За избраните дела жири комисијата ќе каже: Интимната природа во нарацијата и јасниот визуелен јазик на видеото „Ткива на идентитет“ на Наташа Неделкова, претставено во Музејот на Македонија, лесно ја доловуваат субјективноста во исчитувањето на идентитетот во контекст на урбаната трансформација на Скопје. Во ова дело, автентичниот глас на авторката е алатка која го ориентира гледачот во процес на доживување на нашата сопствена присутност, потисната и прекриена во јавниот простор, единствено ослободена во „терапевтска привременост“ на кревката природа на интимноста. Просторната и видео инсталација „Never Not in Love/Никогаш незаљубен“ на Дарко Алексовски претставена во зградата на Управата за хидрометеоролошки работи, е досега најзрело дело на авторот. Архитектурата на просторот во кој е поставена инсталацијата дополнително допринесуваат во доживувањето на изложениот тактилен и аналоген материјал. Метафоричноста во сликата на бранот, кој постојано се навраќа е во дијалог со концептот за споделена интима како чин на ослободување. Убавината на ова дело е токму во апстрахираното време и неговата репетитивност, каде, некогаш доживеаните чувства се судруваат со сегашниот контакт на публиката. Скулптурата „But No But (or vice versa) / Ама нема ама (или обратно)“ на косовскиот уметник Дритон Селмани, ја промислува идејата за деконструирање на социјалните, политички и културни перцепции отелотворени насекаде околу него. Тој ја дефинира скулптурата како реконструкција на личните убедувања во визуелни артефакти засновани врз неговите верувања и сомнежи. Во ова дело импонира едноставниот начин на кој Селмани успева да остане доследен на концептот на материјализација на нематеријалното, кое истовремено е ефемерно и монументално, разбирливо и аптстрактно, лично и општествено, чувство кое сугерира паралелна присутност и отсутност.
Престижната ArtForum Culture Foundation ја збогати колекцијата на МСУ со две нови дела од светски познатите уметници Јана Детмер и Моника фон Ешенбах. Двете дела се креирани во рамките на нивниот заеднички проект во европската ArtForum Culture Foundation и Фондацијата Winter од Хамбург, како дел од нивната посветеност кон родовата еднаквост.
Моника фон Ешенбах е иновативна фотографка која создава нова димензија во скулптуралната фотографија, сместувајќи го нејзиното творештво во доменот на концептуална фотографија и скулптура.
Музејот на современата уметност – Скопје стана дел од Меѓународната комисија на музеи и колекции на модерна уметност – CIMAM, во која членуваат директори и куратори од светски познати музеи, колекции и архиви за модерна и современа уметност.
„МСУ – Скопје стана дел од фамилијата на CIMAM! Напорната работа, исклучителната посветеност и грижа за колекцијата, излегувањето од нашите граници на меѓународната сцена, богатата програма и „Големото Стакло“, беа препознаени од страна на CIMAM, единствената меѓународна заедница, која ги застапува интересите на професионалците во музеите на модерната и современата уметност и која ги нуди ресурсите и можностите за размена, кои се неопходни за развој на оваа дејност. Ова членство дополнително ја зацврстува позицијата на МСУ помеѓу најреномираните музеи на современа уметност во светот“, вели Мира Гаќина, директорка на МСУ – Скопје.
CIMAM е дел од Меѓународниот совет на музеи – ICOM (ИKОМ), кој е мрежа на повеќе од 35.000 членови – музејски професионалци, кои ја претставуваат глобалната музејска заедница.
Основана во 1962 година, визијата на CIMAMе свет во кој се препознава и почитува придонесот на музеите, колекциите и архивите на модерната и современата уметност за културната, социјалната и економската благосостојба на општеството. Целта на ЦИМАМ е да поттикне глобална мрежа на музеи и музејски професионалци од областа на модерната и современата уметност со цел да се подигне свеста и да се одговори на потребите на овие музеи. Со генерирање дебата и охрабрување на соработка помеѓу уметничките институции и поединци во различни фази на развој, ширум светот, CIMAM игра клучна улога во растот на секторот.
Членовите на оваа глобална мрежа еднаш годишно одржуваат конференција на која дебатираат за теоретски, етички и практични прашања поврзани со организирање изложби, креирање програми, споделување искуства и посети на најистакнатите уметнички институции на современата уметност во светот. Првата годишна конференција на CIMAM се одржа во 1962 година во Хаг. Оттогаш, Комитетот прослави над 50 конференции, кои се одржаа во 30 различни градови низ светот.
CIMAM се залага за воспоставување на професионални кодекси на пракса и етички стандарди за институциите, кои се членки.
„Museum Watch“ е програма на оваа мрежа – алатка која ќе им помогне на професионалците во модерната и современата музејска уметност, како да се справат со критични ситуации, кои влијаат на способноста на музеите и поединците да ги задржат своите професионални кодекси на практики.
CIMAM во рамките на својата програма обезбедува и грантови за патувања што подразбира поддршка на кураторскиот и истражувачки развој на поединци преку нивното присуство на Годишната конференција. Од 2005 година до денес, CIMAM поддржа повеќе од 300 млади кустоси и директори на музеи, кои имаа прилика да присуствуваат на Годишната конференција.
