Сè што ни е заедничко (ИНСТИТУЦИЈА КОЈА ДИШЕ)

Отворање: 27.11.2025, 20:00

Изложбата „Сè што ни е заедничко (ИНСТИТУЦИЈА КОЈА ДИШЕ)“ ги воведува теоретските и политичките основи на „борбеното дишење“ како критичен метод за дејствување и читање на воздухот како политички медиум во институционалната сфера.
Дишењето на ист воздух не значи дека дишеме подеднакво. Останувањето без здив по правило го следи животот на маргинализираните. Франц Фанон ги опишува соништата на колонизираното тело како „мускулести соништа: соништа за акција, соништа за агресивна виталност, за „борбено дишење“. Во овие соништа за простор за слобода, белите дробови се инструмент и мускул, понекогаш атрофирани од токсичноста на колонијалните атмосфери, но секогаш подготвени да извлечат ненадеен здив во деколонијалните напори.

Во време кога систематската злоупотреба ги гуши обесправените и катастрофалните владини или корпоративни практики го одземаат здивот на непривилегираните, предизвик е да дишеме длабоко и со полни гради. Вдишуваме кога ни е тешко и издишуваме кога сме ослободени од тежок товар, со намера јасно да му покаже на светот што се случува кога луѓето се исклучени, лишени од права, угнетувани.

Оттука, инспириран од поимот „борбено дишење“ и распространетата метафора за останување без здив поврзана со угнетувањето, изложбата „Се што ни е заедничко (Институција која дише)“ прикажува како уметничките практики интервенираат, визуелизираат и демонтираат атмосфери на колонијализмот, империјализмот и капитализмот во рамките на институционалното и секојдневно живеење.

Форензичка архитектура ги документираат „токсичните облаци“ на воени и индустриски операции кои ја претвораат атмосферата во оружје; во делото на Џумана Мана воздухот станува продолжение на територијата: колонизиран и надгледуван; Денис Фереира да Силва и Арџуна Неуман ја истражуваat историјата на колонијалната екстракција и невидливиот воздух како траума што патува низ простори и тела; проектот Gaza Remains the Story на Палестинскиот музеј сведочи за постојаното задушување на една територија, политички, физички и симболички; делото на Дурмиш Ќазим го открива задушениот воздух во изложбите и архивите на институциите во кои ромските тела и дела не се видливи; Зорица Зафировска, преку својата интервенција за загадениот воздух во Скопје, го отвора локалниот хоризонт на оваа тема: дишењето како секојдневен политички чин во град кој живее под постојана токсична закана.

Сите овие контексти се поврзани и сите произлегуваат од исти структури на насилство: капиталистичка екстракција, колонијални хиерархии и систематско исклучување. Проектот има за цел да го разоткрие насилството што се правиме дека не го гледаме, во нашата околина и културни простори и неговите материјални, социјални и политички склопови. Оттука, најважно прашање е како можеме да научиме да ги детектираме шепотењата на маргинализираните апнеични тела и преку уметнички практики да размислуваме како да oвозможиме да дишат повторно?

Уметници: Форензичка Архитектура, Денис Фереира да Силва и Арџуна Неуман, Дурмиш Ќазим, Џумана Мана, Зорица Зафировска, Палестински музеј

Кураторки: Мира Гаќина и Јованка Попова

Изложбата е финансиски поддржана од Министерството за култура и туризам на РСМ и пријатели на МСУ Скопје: Тиквеш Кавадарци

Насловна илустрација од изданието на изложбата Сè што ни е заедничко 2023: Зорица Зафировска, Простори на бездомност, 2016, инсталација, мурал, публикација, видео