Новости Голема донација на дела од Симон Узуновски
EN

Голема донација на дела од Симон Узуновски

Музејот на современата уметност доби голема донација – збирка од 55 цртежи, колажи и слики, дела од македонскиот уметник Симон Узуновски, која е резултат на донации од неговите синови Никола и Марко Узуновски.

Ова е една од поголемите и позначајни донации за МСУ од периодот на уметноста во седумдесетите и осумдесеттите години.

Минатата година, Музејот организираше голема ретроспективна изложба „Патот за Волкодери“ со дела од Узуновски на која беа изложени повеќе од 100тина дела, објекти, фигурини, колажи, цртежи и асамблажи и апликации изведени со леплива лента или селотејп на стакло или хартија, материјал по кој е најчесто препознатливо делото на Узуновски. Неповторливите, ефемерни инсталации, перформанси и акции со кои Узуновски инволвираше широк круг пријатели, колеги, познаници и публика да партиципираат во создавањето или изведбата на повеќе негови дела беа претставени со обемна фото документација, која истовремено го прикажа и времето на 70те години и ентузијазмот и енергијата со кои Узуновски успеваше заразно да ја шири идејата за демократизација на уметноста и нејзиното приближување со манифестациите на секојдневниот живот.

Британската уметница Дилејн Ле Бас и Уметничкиот колектив Рома Џем-Сешн (Мустафа Асан, Мо Динер, Милена Петрович), чии дела се дел од меѓународната изложба „Сè што ни е заедничко“, подарија дела на Музејот на современата уметност – Скопје.

Дилејн Ле Бас ќе биде застапена во колекцијата на МСУ Скопје со фотографија од нејзиниот тековен проект насловен „Ромска амбасада“. Конципиран според идејата за Ромска револуција, проектот „Ромска амбасада“ е за првпат изведен како перформанс за проектот „Кога ќе снема гориво  луѓето ќе бараат коњи “ во Лондон, во јуни 2015 година.

Дилејн ле Бас ќе изјави: „Ние како заедница немаме ‘една татковина’, ниту држава, ниту пак национална држава. Не има во многу земји, но никогаш не сме целосно прифатени, и во секое време можеме да бидеме исчистени како население. Олицетворение сме на меѓународна популација, имаме многу религии, зборуваме многу јазици и постојат многу верзии на нашиот јазик. Имаме малку политичко претставување и немаме амбасада каде можеме да прибегнеме во време на неволја“.

„Ромската амбасада“ е информативна точка, жива архива, олицетворение на враќање на украдениот артефакт во кој се  претворивме. Делото може да е променливо во големина и обем, да го менува изгледот, да се појави и да исчезне, тоа е подвижна, флексибилна структура. Се состои од картонски знак создаден во движење. Истото постои во реалниот и виртуелниот простор и време. Може да е сочинето од едно лице, а може и повеќе. Истото е дистрибутивна точка преку која се преиспитува мислењето на мнозинството во општеството и системското насилство кон Ромите. Делото е тивок чин на отпор. „Ромската амбасада“ е  фотографија, перформанс во процес, уметничко дело, активизам.

Дилејн Ле Бас е уметница која работи во повеќе уметнички медиуми и создава инсталации, перформанси, фотографии и филмови. Таа е една од шеснаесетте уметници кои се дел од „Изгубениот рај“, Првиот ромски павилјон на Биеналето во Венеција од 2007 година. Изложувала на Биеналето во Венеција (2007), Биеналето во Прага (2005 и 2007), Биеналето Гвангју (2012), Националната галерија на уметност „Закета“ (2013), MWW Музеј на современа уметност Вроцлав (2014), Биенале за современа уметност D-O Арк Андерграунд, Босна и Херцеговина (2015), Биеналето Оф, Будимпешта (2015), Проширено меѓународно биенале за современа уметност во Гетеборг и други.

Дилејн Ле Бас, Ромска амбасада во Македонија, дигитална колор фотографија

 

Подарокот на Уметничкиот колектив Рома Џем-Сешн, „Отворена ромска култура“ се состои од 8 графички постери (секој 70 x 99 см.)

„Отворена ромска култура“ е дело создадено за 50 годишнината на Светскиот ромски конгрес, изложено во рамки на изложбата на „Уметност на Светскиот ромски конгрес“ во 2021 година во Лондон и Берлин. Светскиот ромски конгрес од 1971 година е пресвртница на Меѓународното движење на Ромите. Уметноста и културата оттогаш се силна инспирација за политичкото движење на Ромите и Синтите, како форма на граѓанско изразување, но и стратегија на еманципација и културен отпор. Ромската заедница од Скопје, е дел од Европското ромско друштво. Основачите Шаип Јусуф (Северна Македонија), Јан Цибула (Швајцарија), Гратан Пуксон (Англија), Ева Давидова (Чехословачка), Ванко Руда (Франција), Жарко Јовановиќ (Југославија), Хуан де Диос Рамирез Хередија (Шпанија), Ладислав Деметер (Југославија) имаа визија. Инспирирани од 50-годишнината од Меѓународното движење на Ромите во Европа, визијата на уметниците е да бараат повторно и засекогаш во сите држави и општества еднакви права и еднакви шанси.

Рома Џем Сешн Уметнички Колектив (Мустафа Асан, Мо Динер, Милена Петровиќ) изведува перформанс во јавен простор и уметнички институции со цел да ги направи видливи актуелните прашања на Ромите. Уметничката група со седиште во Цирих работи трансдисциплинарно комбинирајќи уметност, театар, музика и дизајн. Од нивната прва интервенција во 2013 година, Рома Џем Сешн ја прикажува својата работа во Цирих во Шедхале, Колеџот Корнер, Театарот Максим, Тони Ареал, ЗХдК, Кунсхаус, музејот Јохан Џејкобс, Хелмхаус и во Базел во Музејот Кунс. Покрај нивните јавни настапи, колективот е активно вклучен и во соработка со други ромски организации и невладини организации. Од 2014 до 2016 година колективот бил вклучен во работна група на Федералната канцеларија за култура (БАК), во која се работеше на правата и признавањето на малцинствата на Ромите, Синтите и Јенишите во Швајцарија. Колективот ја изведе интервенцијата „ХРОМА – ненадејни присуства“ во 2018 година на првото Ромско биенале и Ромапарадата во Берлин. Оттогаш, колективот се развива и транснационално, и соработува со die grosse umordnung („големиот неред“), квир-феминистички уметнички проект. Во 2019 година, Уметнички колектив Рома Џем Сешн  активно учествува во лансирањето на RomArchive, првата дигитална архива за историјата, културата, политиката и уметноста на Ромите во Европа.

Мо Динер (Швајцарија) работи трансдисциплинарно и концептуално во областа на критичката уметност и теорија. Taa дизајнира перформативни интервенции, јавни изведби и асемблажи. Во 2009/10 започнала истражување за нејзините предци по мајка (Роми/Синти), кое го продолжила во контекст на уметничкиот истражувачки проект “Наука, фантастика и политика” на Школата за уметности во Берн (ХКБ). Го продолжила своето уметничко истражување на магистерската програма за ликовни уметности на ЗХдК. Во контекст на нејзината теза заедно со Р.Р. Марки и Милена Петровиќ, го основала Уметничкиот колектив Рома Џем Сешн .

Мустафа Асан (Р.Р.Марки, Северна Македонија) е ромски уметник и активист  кој истражува и изложува историски и социо-политички теми за видливоста на ромската уметност и култура во Европа. Дипломирал на Техничкиот универзитет во Скопје, а во Цирих посетувал Уметничко училиште и бил активен како радио водител за Радио Лора Романес на ромски јазик. Во 2013 година е коосновач на Рома Џем Сешн Уметничкиот Колектив, заедно со Мо Динер и Милена Петровиќ .

Милена Петровиќ (1967, Србија) е австриска и швајцарска државјанка која студирала глума во Цирих. Таа работи на различни проекти за филмска и театарска сцена, меѓу кои во Шауспиелхаус Цирих и Театарот Максим во Цирих. Била ангажирана и во швајцарската телевизија SF1, како и во независни филмски проекти. Била активен член на театската трупа Максим која со своите социо-критички дела има изведби низ  швајцарските германски театарски сцени.

 

Отворена ромска култура, постер, 70 х 99 см (серија од 8 постери)

Зголемената меѓународна активност, која МСУ интезивно ја развива веќе подолго време со изложбени проекти, гостувања во рамките на дискурзивните програми, интер-музејското и професионално вмрежување, како и присуството на музејските проекти во најугледните светски списанија, како Артфорум, Фриз, е-флукс и др., отвори простор за поголема видливост на МСУ и поттик за нови прилози во неговата меѓународна збирка, создадена врз принципот на солидарност. Па така, по донациите на рускиот колектив „Ч’то делат“, холандскиот уметник Јонас Стал и германските уметници Јана Детмер и Моника фон Ешенбах, музејот неодамна се здоби и со десет нови подароци, цртежи и колажи од светски реномираните полски уметници Артур Жмијевски и Павел Алтамер, дела настанати како резултат на нивниот концепт „отворено студио“; колаборативен процес на креирање колажи во „живо“ реализиран во една од галериите на музејот во период од 01 до 15 јули 2022 година.

Во две недели на заедничката работа, уметниците создадоа повеќе колажи на картон користејќи акрилни бои и визуелен материјал позајмен од стари историски книги, географски атласи, мапи, постери, фотографии школски табели, анатомски илустрации и сл. Посетителите беа повикани да понесат сопствени материјали и на тој начин да учествуваат во создавањето на делата. Резултат од резиденцијата се колажи со густи слоеви на ескпресивна и надреална сликовност. Од колажите отсуствува директниот политички ангажман или социјалната критика, карактеристични за индивидуалните творештва на двајцата уметници, а наместо тоа, делата ја претставуваат спонтаноста и импровизацијата во сликарската креативност на двајцата пријатели. Нивното пријателство датира уште од студентските денови во студиото на Грегорш Ковалски на Ликовната академија во Варшава. До сега, тие имаат реализирано бројни заеднички проекти, резиденции и работилници низ светот.

 

Џанфранко Барукело, италијанскиот сликар, скулптор, перформер, писател, политичар и фармер, кој по земјотресот на Скопје и на МСУ му го подари своето дело „Потребна доблест“ (1963, комбинирана техника на платно, 190х200см.), почина на 98 години во Рим на 10 јануари 2023 година. Неговото  идиосинкратично творештво, кое во многу нешта му претходи на пост-модернизмот и релационата естетика, не припаѓа на ниту еден од естетските канони или на современите главни струења, развивајќи го својот интердисциплинарен пристап во комплексни бележења на процепот меѓу вербалниот и визуелниот јазик. Пријателство со Марсел Дишан, кој го сметал за негов вистински наследник, како и неговата соработка и творечка и идејна блискост со Итало Калвино, Умберто Еко, Ж. Ф. Лиотар и Нани Белестрини, учеството во бурните политички настани во 1960-те години заедно со филозофите Гатари, Ален Жуфре и Лебел , па сѐ до неговата селска еко-фарма во 1970-те години во близината на Рим, ја сочинуваат богатата и возбудлива биографија на единствениот Џанфранко Барукело. Повеќе детали за животниот и творечки пат на Барукело, посетете ја страницата: fondazionebaruchello.com

 

 

Џанфранко Барукело, Потребна доблест, 1963, комбинирана техника, 190х200см. МСУ збирка на сликарство, инв.бр. 01864  

МСУ – Скопје го доби престижното „Специјално признание за креативност“, како кандидат од Република Северна Македонија во рамките на доделувањето на наградата „Жива“ за најдобар словенски музеј, што ја доделува Меѓународната фондација „Форум на словенските култури“ со седиште во Љубљана, Р. Словенија.

За наградата „Жива“ годинава се кандидираа рекореден број музеи, дури 34 од 10 словенски земји.

За Музејот на современата уметност – Скопје, жири-комисијата во образложението за доделување на признанието истакна:

„Во последниве години овој водечки музеј и прв во областа посветен на модерната и современата уметност стана влијателна институција, која негува креативност и соработка во интеркултурниот дијалог и дома и во странство. Новиот поттик што Музејот го дава на широката дисеминација на уметничките колекции и на важноста на современото уметничко изразување, демонстрира напредок и натпреварувачки дух со интензивно инвестирање во трансформацијата на неговиот просторен капацитет и презентација на колекциите и општествено одговорните проекти. Музејот порасна врз темелите на солидарноста, обележана со регионалните и меѓународните донации на важни уметнички дела кои ги поттикнаа почетоците на формирањето на Музејот во шеесеттите години. МСУ успеа да создаде културна платформа за уметничка современа продукција – национална и меѓународна, промоција и истражување на сегашноста и идентитети кои служат за обележување на промените во времето.″

Наградата „Жива“ се доделува за промоција на заштитувањето, зачувувањето, едукацијата и информирањето за музејските збирки и за природните и културните споменици, нивната разновидност, содржина и социјална улога, нагласувајќи ги нивните креативни и прогресивни пристапи, отвореност и пристапност до јавноста, нивното влијание врз општеството и нивниот придонес кон развојот на музеолошките принципи и идеи.

Доделувањето на наградите, кое се реализираше по осми пат, од 16 до 19 ноември 2022 година го организираа „Форумот на словенските култури“, Министерството за култура на Република Словенија и Посавскиот музеј од Брежице.

Фондацијата „Форум на словенските култури“ е меѓународна организација основана во 2004 година на иницијатива од Република Словенија. Целите на организацијата се зближување и стимулирање на културната соработка меѓу словенските држави, како и заедничка афирмација на нивната култура во светот. Република Северна Македонија, како една од земјите основачи на Форумот на словенските култури (ФСК), преку Министерството за култура, од самиот почеток активно се вклучи речиси во сите иницијативи и активности на оваа еминентна организација чија цел е зачувување на културните традиции на словенските народи и нивно промовирање како трајни и универзални вредности во глобални рамки.

Во името на МСУ, признанието го прими националниот претставник на земјава во „Форумот на словенски култури“, Гордан Николов.

 

 

 

 

Едукативната програма во рамките на МСУ – Скопје го проширува образовниот дискурс со серија предавања и работилници под наслов „МСУ Школо“ под менторство на уметникот Никола Узуновски.

Програмата почнува на 22 ноември, 2022 со почеток во 19.30 часот во МСУ и ќе се одвива до 20 декември, 2022 секој вторник и четврток во истото време.

Предавањата се бесплатни.

Сите заинтересирани може да се пријават до 21 ноември 2022 на ел.адреса: info@msu.mk, со име и презиме, професија и најава дали ќе го следат целиот курс или поединечни предавања.

Програмата има за цел да ja изостри генералната наобразба, познавање и интерес за визуелната, особено за современата визуелна уметност.

Програмата на „МСУ Школо“ е насочена, пред се, кон студентите на Факултетот за ликовна уметност, студентите по Историја на уметност и археологија, Архитектонскиот факултет, понатаму за студентите кои ги изучуваат дизајнот, модата…, но и кон сите оние кои пројавуваат интерес кон современата и имаат афинитети да добијат поизострена слика за уметноста.

Во серијата предавања ќе се посвети внимание на главните прашања кои ја дефинираат уметноста денес, како таа се користи преку експлицитни примери, главните теми кои се во фокусот на современата уметност, системот на продукција и нејзината интеракција со јавноста.

За повеќе детали за програмата посетете ја нашата вебстрана: msu.mk/school-programs

Згурата од Топилница во Велес се уште еден од најсериозните проблеми за животната средина

МСУ – Скопје започна со реализaција на проектот „Пејзаж на вознемиреност“ (култура и уметност за идното коегзистирање со еколошките кризи и климатски промени).

Дел од тимот на МСУ заедно со локалните активисти беа во посета на Велес и тоа на Езеро Младост, Топилницата и во Градскиот Парк, а потоа одржаа и работилница, каде ги сумираа впечатоците.

 

 

Депонијата со згура (отпад при топење руда) на Топилница во Велес се уште е еден од најсериозните проблеми за животната средина, не само во Велес, туку и во целата држава и регионот. За важноста на решавањето на прашањето со Црниот рид апелираат со години локалната велешка организација „Вила Зора“ но се уште прашањето останува нерешено. Црниот рид, во кој се проценува дека има над 1,8 милиони тони отпад, сѐ уште стои, и зафаќа простор од 33.000 кубни метри и проценето е дека има околу 10 проценти цинк, еден процент олово како и други опасни метали како кадмиум, бакар, арсен, индиум, талиум.

Тимот на МСУ, заедно со локални активисти се уверија за сериозноста од последиците на Топилницата Велес, кои не се решени со нејзиното затворање. Тихомир Топузовски (раководител на проектот) Ивана Васева (кураторка) Кирил Арсовски (биолог и еколог) Денис Сарагиновски и Слободанка Стевчевска (ОПА, уметнички колектив) Ивана Мирчевска (уметницa) Дарко Алексовски (уметник), Зорица Зафировска (уметница) како и членови на Еколошко друштво од Велес „Вила Зора“, разговараа за можни соработки, користење на уметнички пристапи и методлогии преку кои ќе се влијае до засегнатите институции за итно решавање со овој ургентен проблем.

Оваа активност е дел од проектот „Пејзаж на вознемиреност“ (култура и уметност за идното коегзистирање со еколошките кризи и климатски промени) кој се однесува на климатските состојби и еколошки предизвици, кои генерираат ургентни состојби преку екстремните временски услови, губење на биодиверзитетот, девастираната животна средина, неконтролирани траектории на експлотација на основните ресурси, како водата и воздухот, глобален раст и несакани миграции.

Основната цел на проектот е да создаде услови за квалитетна размена на знаења, соработки, едукација и уметничка продукција, преку која уметниците, истражувачите, еколозите, активистите и граѓаните во Македонија ќе се ангажираат во однос на животната средина и климатските промени. Проектот е целосно финансиран од ФООМ (Фондацијата Отворено општество – Македонија).

Во претстојниот период, проектот продолжува со серии работилници во Скопје, Битола и Преспа.

 

 

 

Библиотеката на МСУ-Скопје е збогатена за уште еден значаен домашен наслов, а тоа е публикацијата насловена „ЗБОРУВА АКТО! 2006-2020“ / AKTO SPEAKING! 2006-2020, на македонски и англиски јазик, посветена на фестивалот АКТО, кој ја афирмира независната култура.

Промоцијата се одржа во Музејот на современа уметност на 29 октомври 2022 година, а промотори беа Елизабета Шелева, Биљана Тануровска – Ќулавковски и Владимир Јанчевски.

Публикацијата „ЗБОРУВА АКТО! 2006-2020“ која ја објави Факултет за работи што не се учат – ФРУ, од уредниците Филип Јовановски и Ивана Васева е замислена како еден вид архива во форма на книга. И покрај нејзиниот обем, на 700 страници и огромен визуелен материјал, таа не претендира да биде конечната архива или заокружен поглед за АКТО. Оваа публикација е визуелен, личен и политички есеј за тоа што е АКТО, како и за условите во кои е создаван АКТО, како документ што постојано треба да потсетува на значењето на архивирањето.

Директорката на МСУ-Скопје, Мира Гаќина заедно со Јованка Попова и Благоја Варошанец, куратори од музејот, учествува на годишната конференција организирана од Меѓународната мрежа на Музеи и колекции за современа уметност CIMAM, која оваа година се одржува на Палма де Мајорка, Шпанија. На свеченото отворање говор за важноста на музеите и нивното влијание врз промените во општеството одржа и кралот на Шпанија, Филип VI.

 

 

На една од најрепрезентативните онлајн платформи за современа уметност e-flux излезе објава за претстојната голема изложба во МСУ – Скопје „Сè што ни е заедничко“ / “Sa so si amenge jekhethane”.

Изложбата се организира во рамки на 14. Европско номадско биенале за современа уметност – Манифеста и ќе биде отворена во Музејот на современата уметност – Скопје на 8 ноември.

Куратори на изложбата се Мустафа Асан, Мо Диенер, Мира Гаќина и Јованка Попова.

Музејот на современата уметност – Скопје e партнерскa институција со Manifesta Biennial

Веста објавена на: e-flux.com/announcements/

 

Насловна илустрација: Дилејн Ле Бас, Универзална декларација за човековите права, 2013, комбинирана техника, боја, молив, рачно украсување на платно, 285х150см

Фотокредит: Alexander Christie, со дозвола на уметницата и Yamamoto Keiko Rochaix Gallery